Lượm lặt

Xem cặp vợ chồng hành lễ giao hòa âm dương

14/02/2011 15:16 (VTC News) – Đúng 0h, ngày 12 tháng Giêng, nghi lễ mật ở miếu Đụ Đị hay còn gọi là miếu Trò làng Trám, xã Tứ Xã, Lâm Thao, Phú Thọ chính thức được tiến hành. Trong nghi lễ mật này, đèn nến đều tắt hết và một cặp vợ chồng sẽ hành thức mô tả lại sự giao hòa âm dương.
Khi văn tế được hóa cũng là lúc... đám trai gái trong làng chen nhau vào miếu chờ xem phần Lễ mật Đúng 0h, ông thủ từ xin phép được tiến hành Lễ mật. Trước kia, khi phần tế ngoài sân miếu hoàn thành, thì ông thủ từ ở trong miếu phải cầm cây đàn Giằng Xay, hát thờ, nhưng giờ không thấy. (Trong ảnh, cây đàn Giằng Xay được đặt ngay trước mặt ông thủ từ và nó làm biểu thị cho một dương vật khổng lồ)
Sau đó, ông trèo lên ban thờ, mở cửa khám... lấy ra một hòm gỗ đỏ Hòm gỗ này mỗi năm chỉ đưa ra khỏi khám thờ một lần để thực hiện nghi lễ Mật. Trong hòm đựng một bộ dương vật âm vật làm bằng gỗ, nhưng tả thực và cũng được sơn đỏ.

Đây là cặp vợ chồng được chọn thực hiện nghi lễ Mật năm nay. Cặp vợ chồng được chọn phải là những người sống với nhau hòa thuận, có nếp sống văn hóa lành mạnh, con cái chăm ngoan học giỏi.
Trong khi chờ cặp vợ chồng thay đồ trong khám, đèn nến ngoài miếu sẽ dần dần được tắt.

Trong bóng tối, người chồng cầm dương vật gỗ, người vợ cầm âm vật gỗ, đứng trước ban thờ, hành lễ theo lời hô của ông thủ từ. Ông thủ từ sẽ hô to: "Linh tinh tình phộc" 3 lần.
Mỗi lần hô, người chồng lại cầm dương vật gỗ đâm vào lỗ âm vật gỗ trên tay người vợ. Nếu cả ba lần đều trúng thì năm đó cả làng mùa màng bội thu, phong đăng hòa cốc.

Cuối cùng của nghi lễ Mật là màn tháo khoán. Ngày xưa, sau khi cặp vợ chồng hành thức xong “Linh tinh tình phộc”, ông thủ từ sẽ hô tiếp: “Tháo khoán”, ngay lập tức trai gái tân trong làng cũng lao vào nhau, kéo nhau ra vườn rậm quanh miếu chòng ghẹo, trước khi ánh đèn được bật sáng trở lại. Theo các cụ trong làng, nhờ cái màn “Tháo khoán” ấy mà ở làng Trám ngày trước có bao đôi trai gái thành duyên vợ chồng. Bây giờ, đám trẻ ngại nên chỉ chạy đuổi nhau quanh miếu cho có lệ.
Cũng bởi nghi lễ mật “Linh tinh tình phộc”, mà miếu làng Trám còn có tên là miếu Đụ Đị

Hay "Tối linh từ"

Ngày nay, tên miếu Đụ Đị đã ít còn được dùng đến thay vào đó là cái tên phổ biến hơn: miếu Trò.
Sở dĩ có tên gọi là miếu trò bởi sân miếu hàng trăm năm nay là nơi diễn ra một hình thức diễn sướng dân gian có một không hai: Tứ dân chi nghiệp.
Thờ sinh thực khí (công cụ sinh sôi nảy nở), và hành thức mô tả sự giao hòa âm dương là một phần rất cơ bản của tín ngưỡng phồn thực vốn không hề thiếu trong nhiều lễ hội dân gian ở nước ta. Nhưng qua nhiều biến cố thăng trầm, các hành thức của tín ngưỡng phồn thực đã mai một hoặc thay đổi nhiều.
Tuy nhiên, ở miếu Trò làng Trám, “Linh tinh tình phộc” trong Lễ mật vẫn được gìn giữ và trở thành một điểm đặc sắc nhất của lễ hội này. Qua đó gìn giữ những giá trị truyền thống của ông cha, trong đó có tín ngưỡng dân gian với ước vọng sinh sôi nảy nở, bảo tồn giống nòi.

Hà Thành (Thực hiện)